Tết Nguyên Đán và mùa xuân là chủ đề được nhiều tác giả Việt Nam khai thác trong các tác phẩm văn học. Dưới đây là một số chi tiết đặc sắc về dịp Tết và mùa xuân trong các tác phẩm, kèm theo tên tác phẩm và tác giả:
1. Tết trong "Lặng lẽ Sa Pa" của Nguyễn Thành Long
Trong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa, Tết được miêu tả qua cảnh sắc thiên nhiên và những tình cảm ấm áp của con người. Câu chuyện xảy ra vào mùa xuân, khi nhân vật chính là anh thanh niên làm công tác khí tượng ở Sa Pa. Mặc dù không có lễ hội Tết náo nhiệt, nhưng không khí mùa xuân vẫn len lỏi qua những cánh rừng, những đám mây trôi, và trong những hành động nhỏ nhưng đầy ý nghĩa của con người. Cảnh sắc mùa xuân cũng thể hiện sự tươi mới, sự khởi đầu đầy hy vọng.
2. Tết trong "Số đỏ" của Vũ Trọng Phụng
Tết Nguyên Đán trong Số đỏ của Vũ Trọng Phụng được miêu tả qua không khí của những ngày đầu năm, khi mà người dân ở thành phố Hà Nội chuẩn bị đón Tết với những phong tục, tập quán đặc trưng. Tết là dịp để nhân vật Xuân, một cô gái đẹp, tìm kiếm cơ hội làm giàu, nhưng qua đó cũng phản ánh những mặt trái trong xã hội, những mưu mô và sự giả dối trong một cái Tết đầy màu sắc của người dân đô thị thời bấy giờ.
3. Mùa xuân trong "Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận
Trong bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận, mùa xuân được thể hiện qua hình ảnh của biển cả, sóng gió và đoàn thuyền ra khơi. Dù không phải là Tết, nhưng không khí mùa xuân tràn ngập trong từng câu chữ, từ màu sắc rực rỡ của biển cả đến niềm vui và khát khao làm chủ thiên nhiên. Mùa xuân ở đây là mùa của sự hy vọng và khởi đầu mới, như một lời chúc cho tương lai.
4. Tết trong "Chí Phèo" của Nam Cao
Tết trong Chí Phèo của Nam Cao được mô tả qua những cảnh sinh hoạt của người dân làng Vũ Đại. Tuy nhiên, không khí Tết trong tác phẩm này không vui tươi như những bức tranh Tết mà chúng ta thường thấy. Nhân vật Chí Phèo, vốn là một người nông dân nghèo khổ, bị xã hội xa lánh, đón Tết trong cô đơn, đau khổ. Mặc dù vậy, Tết vẫn là một biểu tượng của hy vọng, khi Chí Phèo trong cơn say vẫn mong mỏi một cuộc sống khác, một cuộc sống không còn cô độc, không còn tủi nhục.
5. Mùa xuân trong "Vội vàng" của Xuân Diệu
Trong bài thơ Vội vàng, Xuân Diệu đã khắc họa một mùa xuân đầy sức sống và nhiệt huyết. Ông khuyến khích con người tận hưởng từng khoảnh khắc của cuộc đời, đặc biệt là trong mùa xuân, khi thiên nhiên tươi đẹp nhất. Câu thơ nổi tiếng "Xuân đang tới, nghĩa là Tết đã về" mở ra một không gian sống động, đầy sự khát khao và tươi mới của mùa xuân, khuyến khích con người sống hết mình trong mỗi khoảnh khắc.
6. Tết trong "Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh" của Nguyễn Nhật Ánh
Trong Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh, Tết được mô tả qua cái nhìn của các nhân vật nhỏ tuổi, khi họ cảm nhận những nét đẹp giản dị nhưng đậm đà của những ngày xuân. Không khí Tết ở đây không chỉ có bánh chưng, cây mai mà còn là những trò chơi, những đám trẻ nô đùa trong cái không khí ấm áp của gia đình và làng xóm. Những chi tiết này gợi lại hình ảnh của một Tết đầy cảm xúc, nhẹ nhàng và đầm ấm.
7. Mùa xuân trong "Mùa xuân chín" của Tố Hữu
Bài thơ Mùa xuân chín của Tố Hữu khắc họa mùa xuân không chỉ là mùa của thiên nhiên mà còn là mùa của cách mạng và khát vọng tự do. Xuân chín trong bài thơ không chỉ là biểu tượng của sự tươi mới, mà còn là thời khắc của sự trưởng thành, phát triển mạnh mẽ và hoàn thiện. Mùa xuân ở đây mang ý nghĩa của sự chuyển mình và hy vọng, là thời gian thích hợp để bắt đầu những thay đổi lớn lao.
8. Tết trong "Nhật ký trong tù" của Hồ Chí Minh
Tết trong Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh được miêu tả qua những trang nhật ký của Người trong những ngày đầu năm khi bị giam cầm ở Trung Quốc. Dù không được đón Tết trong không khí sum vầy, Người vẫn thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng, niềm hy vọng vào sự nghiệp cách mạng. Những chi tiết trong tác phẩm này không chỉ phản ánh một cái Tết rất khác biệt mà còn là tinh thần lạc quan và quyết tâm chiến đấu của Hồ Chí Minh.
Những tác phẩm trên đều có những chi tiết độc đáo về Tết và mùa xuân, mỗi tác phẩm mang một màu sắc riêng, từ khắc họa sự tươi mới của thiên nhiên đến những mối quan hệ con người hay những khát khao về một tương lai tốt đẹp.
