II. PHẦN VIẾT (4 ĐIỂM)
Viết một bài văn (khoảng 600 chữ) phân tích đoạn trích trong truyện ngắn “Trở về” của Thạch Lam.
[Lược một đoạn: Câu chuyện xoay quanh nhân vật chính tên Tâm, được người mẹ tần tảo sớm khuya nuôi dạy nên người. Tuy nhiên, khi được ra thành phố học tập và làm việc, trong suốt sáu năm, anh chỉ gửi tiền hàng tháng về cho mẹ, không báo tin mình đã lấy vợ và tuyệt nhiên không một lời hỏi thăm, không để tâm đến những bức thư mẹ gửi từ quê ra. Khi bất đắc dĩ có việc phải về nhà, anh mới có dịp gặp lại mẹ…].
Khi vào đến sân nhà, Tâm thấy bốn bề yên lặng, không có bóng người. Cái nhà cũ vẫn như trước, không thay đổi, chỉ có sụp thấp hơn một chút và mái gianh xơ xác hơn. Tâm bước qua sân rồi đẩy cái liếp bước vào. Vẫn cái gian nhà mà chàng đã sống từ thuở nhỏ. Tâm cất tiếng gọi. Chàng nghe thấy tiếng guốc đi, vẫn cái tiếng guốc ấy, thong thả và chậm hơn trước, rồi mẹ Tâm bước vào. Bà cụ đã già đi nhiều, nhưng vẫn mặc cái bộ áo cũ kỹ như mấy năm về trước. Khi nhận ra con, bà cụ ứa nước mắt:
– Con đã về đấy ư?
– Vâng, chính tôi đây, bà vẫn được mạnh khỏe đấy chứ? – Câu nói như khó khăn mới ra khỏi miệng được.
– Bà ở đây một mình thôi à?
Bà cụ cảm động đến nỗi không nói được. Một lát bà mới ấp úng:
– Vẫn có con Trinh nó ở đây với tôi.
– Cô Trinh nào? Có phải cô Trinh con bác Cả không?
Tâm nhớ mang máng cái cô con gái bé nhỏ ngày trước vẫn hay chơi với chàng.
– Tôi tưởng cô ta đi lấy chồng rồi.
Bà cụ ngồi xuống chiếc phản gỗ, đáp:
– Đã lấy ai đâu. Con bé dở hơi chết đi ấy mà. Cũng đã có mấy đám hỏi, mà nó không chịu lấy.
Bà cụ yên lặng một lát.
– Thỉnh thoảng nó vẫn nhắc đến cậu đấy.
Tâm nhún vai, không trả lời. Tuy ngoài trời nắng, mà Tâm thấy bên trong cái ẩm thấp hình như ở khắp tường lan xuống, thấm vào người. Bà cụ âu yếm nhìn con, săn sóc hỏi:
– Năm ngoái bác Cả lên tỉnh về bảo cậu ốm. Tôi lo quá, nhưng quê mùa chả biết tỉnh thế nào mà đi, thành ra không dám lên thăm. Bây giờ cậu đã khỏe hẳn chưa?
Tâm nhìn ra ngoài đáp:
– Như thường rồi.
Rồi muốn nói sang chuyện khác, Tâm hỏi:
– Ở làng có việc gì lạ không?
Bà cụ trả lời:
– Chả việc gì lạ sất, ngày nào cũng như ngày nào, nhưng được có con Trinh sang đây với tôi nên cũng đỡ buồn. Nó thường vẫn làm giúp tôi nhiều công việc, con bé thế mà đảm đang đáo để, đã chịu khó lại hay làm. [….]
Tâm lơ đãng nghe lời mẹ kể những công việc và cách làm ăn ngày một khó khăn ở làng. Chàng dửng dưng không để ý đến. Con bác Cả Sinh lấy vợ, hay chú bác ta chết thì có can hệ gì đến chàng? Cái đời ở thôn quê với đời của chàng, chắc chắn, giàu sang, không có liên lạc gì với nhau cả. Câu chuyện nhạt dần. Những câu hỏi và sự săn sóc của bà cụ về công việc của chàng chỉ làm cho Tâm khó chịu. Chàng trả lời qua loa lấy lệ. Nghĩ đến vợ đợi, Tâm vội vàng đứng dậy. Bà cụ nhìn theo khẩn khoản:
– Cậu hãy ở đây ăn cơm đã. Đến chiều hãy ra.
– Thôi, bà để tôi về. Độ này bận công việc lắm.
Tâm lại an ủi:
– Nhưng thế nào có dịp tôi cũng về.
Rồi Tâm mở ví lấy ra bốn tấm giấy bạc 5 đồng đưa cho mẹ. Tâm hơi kiêu ngạo, trước mặt cô Trinh, chàng nói:
– Đúng hai chục, bà cầm lấy mà tiêu, có thiếu tôi lại gửi về cho.
Bà cụ run run đỡ lấy gói bạc, rơm rớm nước mắt. Tâm làm như không thấy gì, vội vàng bước ra. [….]
(Trích Trở về, Tuyển tập Thạch Lam, NXB Văn học, 2004, tr.24-27)
* Chú thích: Thạch Lam là cây bút xuất sắc trong nhóm Tự lực văn đoàn. Ông sinh năm 1910 tại Hà Nội, tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh, sau đổi tên là Nguyễn Tường Lân, bút danh Thạch Lam. Tác phẩm hướng về đời sống bình dị, tình cảm nghiêng về người nghèo, đặc biệt là người phụ nữ trong xã hội cũ. Lối viết trữ tình hướng nội, khơi sâu vào đời sống bên trong với những rung động và cảm giác tế vi.
### Câu 1: Phân tích nhân vật người họa sĩ trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu Trong đoạn trích, người họa sĩ là một nhân vật có nội tâm phức tạp và sâu sắc. Ông là một người có tài năng và đam mê nghệ thuật mãnh liệt, nhưng đồng thời cũng là một người khá cô đơn, trăn trở với cuộc sống của chính mình. Người họa sĩ không chỉ tạo ra những bức tranh đẹp mà còn có một khát vọng sâu sắc về cái đẹp đích thực trong cuộc sống, nhưng đôi khi ông lại cảm thấy bất lực trong việc thể hiện được điều đó. Nhân vật này mang trong mình một sự phân vân, đôi khi là mâu thuẫn giữa những gì ông thấy và cảm nhận với cách thức mà ông có thể truyền đạt được qua nghệ thuật. Người họa sĩ sống trong một thế giới tưởng tượng của riêng mình, nơi cái đẹp và sự thật có thể được thể hiện qua những bức tranh. Tuy nhiên, ông lại không thể hoàn toàn hài lòng với những gì mình tạo ra, bởi ông hiểu rằng nghệ thuật chỉ là sự phản ánh hạn chế của thế giới thực. Điều này làm nổi bật một khía cạnh quan trọng của nhân vật – sự tìm kiếm cái đẹp đích thực và sự không ngừng vươn tới sự hoàn thiện trong công việc nghệ thuật của mình. Người họa sĩ không chỉ là người sáng tạo, mà còn là một người chiến đấu với chính bản thân, với cảm giác thiếu thốn về sự hoàn hảo. ### Câu 2: Bàn về cách thể hiện bản thân của giới trẻ hiện nay Giới trẻ hiện nay đang sống trong một thời đại mà công nghệ và các phương tiện truyền thông xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện bản thân. Với sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội như Facebook, Instagram, TikTok, giới trẻ có thể dễ dàng chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc, và những khoảnh khắc trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, cách thể hiện bản thân của họ cũng đang gặp phải nhiều vấn đề. Trước hết, việc thể hiện bản thân qua các nền tảng mạng xã hội có thể tạo ra sự thiếu chân thật. Nhiều bạn trẻ, đặc biệt là những người trẻ tuổi, thường xuyên "làm đẹp" hình ảnh của mình bằng cách chỉnh sửa ảnh, chia sẻ những khoảnh khắc hào nhoáng, thành công mà không thực sự phản ánh cuộc sống thực tế. Điều này đôi khi tạo ra một sự giả tạo, khiến họ và cả người xem dễ dàng quên đi sự quan trọng của sự thật trong mỗi câu chuyện. Bên cạnh đó, sự ảnh hưởng của mạng xã hội cũng khiến nhiều bạn trẻ bị áp lực về việc thể hiện bản thân một cách hoàn hảo. Họ phải luôn cập nhật những xu hướng mới, sở thích mới, và thường xuyên xuất hiện với hình ảnh "đẹp" để nhận được sự công nhận từ cộng đồng mạng. Điều này dễ dẫn đến tình trạng tự ti, lo lắng về bản thân nếu không nhận được đủ sự quan tâm hay lời khen ngợi. Tuy nhiên, cũng có một bộ phận giới trẻ chọn cách thể hiện bản thân một cách tự nhiên và tích cực hơn. Họ tìm kiếm sự chân thật trong mỗi bài viết, hình ảnh và sự giao tiếp. Họ không ngại thể hiện những điều chưa hoàn hảo về mình, đồng thời cũng mong muốn truyền tải thông điệp về sự chấp nhận bản thân và sống thật với chính mình. Vì vậy, cách thể hiện bản thân của giới trẻ hiện nay là một vấn đề phức tạp. Trong khi sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội mang đến nhiều cơ hội để giao lưu và thể hiện cá tính, thì cũng tồn tại không ít thách thức về việc giữ gìn sự chân thật và khắc phục áp lực xã hội. Giới trẻ cần học cách cân bằng giữa việc thể hiện bản thân và sự nhận thức đúng đắn về giá trị của sự chân thật, để không bị lạc lối trong những xu hướng tạm thời hay áp lực từ xã hội.